Zes denkhoeden
Bron: Fiche 6 denkhoeden, steunpunt GOK
Doelen: Een mening vormen, verwoorden en delen.
Creativiteit te bevorderen bij het oplossen van een probleem of besluitvorming.
Het inlevingsvermogen van leerlingen in verschillende standpunten vergroten
Duur: Lesdeel of lesuur
Materiaal: De zes kaarten met de denkhoeden
Werkwijze:
1. De studenten krijgen een probleem/besluit/situatie voorgelegd.
2. De groep wordt in groepen van zes verdeeld. Onder de studenten van die groepjes worden zes verschillende kaarten met de afbeelding van een hoed verdeeld. (De witte, rode, zwarte, gele, groene of blauwe hoed).
Op elke kaart staat beschreven vanuit welk perspectief de student naar het probleem moet kijken (zakelijk, emotioneel, negatief, positief, creatief of beschouwend).
3. De studenten bereiden zich kort voor op hun rol.
4. De studenten zetten hun denkbeeldige hoeden op, brengen hun visies naar voren in een discussie over het vraagstuk (desgewenst in een vast aantal beurten met de blauwe hoed als voorzitter).
5. De studenten rapporteren over het verloop van de discussie.
6. De studenten zetten hun denkhoeden af en proberen tot consensus te komen.
Tip
Wanneer de studenten het moeilijk vinden zich in de verschillende manieren van denken in te leven, geef dan kort een voorbeeld van hoe de verschillende denkhoeden op een bepaald probleem, besluit of situatie zouden kunnen reageren.
Varianten
- De studenten wisselen na enige tijd van hoed.
- De studenten krijgen twee kaarten met verschillende hoeden. De kaarten mogen wisselend gebruikt worden.
- Elke student krijgt de zes hoeden. Elke hoed mag slechts één keer in de discussie gebruikt worden.
- De denkhoeden worden over zes groepen verdeeld. Alle studenten binnen één groep denken vanuit dezelfde denkhoed.
- Je brengt minder denkhoeden in het spel.
Voorbeelden
- De studenten denken na over een nieuwe manier van werken / een andere werkverdeling / een andere indeling van een ruimte / andere werktijden op school .
- De studenten verzamelen ideeën over de besteding van een budget / een voorstel om te bezuinigen.
- De studenten vormen zich een oordeel over een voorstel van de directie om voortaan gezondere schoolmaaltijden aan te bieden.
Beschrijvingen van de verschillende denkhoeden:
De witte hoed
Je bent zakelijk en objectief. Je brengt zoveel mogelijk de kale feiten
en cijfers in de discussie naar voren.
_______________________________________________________________________
De rode hoed
Je gaat op je gevoel en intuïtie af. Je reageert spontaan en
emotioneel en hoeft geen reden te geven voor je oordeel.
_______________________________________________________________________
De zwarte hoed
Je bekijkt het negatief en pessimistisch. Je bent een echte
zwartkijker en benadrukt zoveel mogelijk de nadelen in de discussie.
_______________________________________________________________________
De gele hoed
Je bent positief en optimistisch. Je ziet alles van de zonnige kant en
zoekt vooral naar de voordelen en kansen.
_______________________________________________________________________
De groene hoed
Je bent creatief. Je houdt van verandering en bedenkt zoveel
mogelijk alternatieven. Je laat je niet tegenhouden door praktische
bezwaren.
_______________________________________________________________________
De blauwe hoed
Je gedraagt je afstandelijk en zonder je eigen mening naar voren te
brengen. Je luistert goed naar wat de anderen zeggen en probeert
orde en duidelijkheid in de discussie te scheppen
De denkhoeden zijn bedacht door Edward de Bono. Meer informatie hierover is te vinden in De Bono, E. (1995), Mindpower. Discover the secrets of creative thinking. London: Dorling Kindersley.
